26 فوریه 2024- در مطالعه ی اخیراً منتشر شده در مجله Nutrients، تیمی از محققان ایتالیایی یافته‌های بالینی و تجربی مطالعات اخیر را برای درک نقش درمانی اسپیرولینا، که سیانوباکتری‌های سبز-آبی نیز نامیده می‌شود، در مدیریت بیماری‌های قلبی عروقی و عوامل خطر آن بررسی کردند.
پیش زمینه
اگرچه اسپیرولینا اخیراً به دلیل محتوای غذایی بالای آن به عنوان یک "ابر غذا" محبوبیت پیدا کرده است، استفاده از ریزجلبک ها در رژیم غذایی به دوران باستان آزتک ها در مکزیک برمی گردد. اسپیرولینا به عنوان سیانوباکترهای سبز آبی نیز شناخته می شود و ریزجلبک های رشته ای میکروسکوپی، فتوسنتز کننده از جنس Arthrospira هستند که دو گونه از آن به نام هایA. plantensis وA. maxima ، بیشترین استفاده را برای ارزش درمانی و غذایی دارند.
آنها در نواحی گرمسیری، در دریاچه های قلیایی با غلظت بالای نمک بی کربنات و کربنات رشد می کنند، اگرچه مشخص شده است که همچنین در دماهای بسیار سرد زنده می مانند. اسپیرولینا به عنوان یک "ابر غذا" در نظر گرفته می شود زیرا 60٪ تا 70٪ وزن خشک آن از پروتئین تشکیل شده است، و غنی از مواد معدنی، ویتامین ها، کربوهیدرات ها، فیکوسیانین، کاروتن ها و اسیدهای چرب نیز می باشد. به عنوان یک ماده مغذی به انواع مختلف غذاها از جمله مکمل های ورزشی و غذاهای کودک اضافه شده است، در حالی که صنعت داروسازی آن را به صورت کپسول، پودرهای خشک شده و قرص عرضه کرده است.
اثرات درمانی اسپیرولینا
تحقیقات نشان می‌دهد که اسپیرولینا طیف وسیعی از اثرات درمانی مانند خواص ضد التهابی، ضد دیابتی، آنتی‌اکسیدانی، کاهش چربی خون و محافظت عصبی را از خود نشان می‌دهد. خواص آنتی اکسیدانی عمدتاً به رنگدانه های فیکوسیانین، بتا کاروتن، دیاتوکسانتین و دیادینوکسانتین موجود در اسپیرولینا نسبت داده می شود.
با توجه به خواص هیپولیپیدمیک و آنتی اکسیدانی آن، مکمل اسپیرولینا می تواند در کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی مفید باشد. علاوه بر این، دیابت، همراه با دیس لیپیدمی و فشار خون بالا، یکی از عوامل خطر برای بیماری های قلبی عروقی است. بنابراین، محققان در مرور حاضر بررسی کردند که چگونه مزایای سلامتی تجمعی اسپیرولینا می تواند خطر کلی بیماری قلبی عروقی را کاهش دهد، که همچنان یکی از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است.
اثرات مفید اسپیرولینا در بیماران قلبی عروقی
اسپیرولینا و فشار خون بالا
تأثیر اسپیرولینا در کاهش خطر فشار خون و سکته مغزی به طور گسترده در کارآزمایی‌های بالینی مورد مطالعه قرار گرفته است و یافته‌های این مطالعات نشان داده است که مصرف روزانه اسپیرولینا، حتی در غذاهایی مانند سس سالاد، به طور قابل توجهی باعث کاهش فشار خون دیاستولیک و سیستولیک می‌شود.
مصرف اسپیرولینا به شکل قرص های مغذی نیز نتایج مشابهی را برای کاهش فشار خون نشان داد. علاوه بر این، مطالعات حیوانی با استفاده از مدل‌های موش‌های پرفشار نشان داده‌اند که محتوای بالای سیلیکون اسپیرولینا می‌تواند منجر به بهبود کشش دیواره‌های شریانی شود و همراه با خواص مهارکنندگی آنزیم مبدل آنژیوتانسین منجر به کاهش فشار خون می‌شود.
اثرات ضد دیابتی اسپیرولینا
دیابت شیرین، خطر حوادث قلبی عروقی مانند نارسایی قلبی، انفارکتوس میوکارد، سکته مغزی و بیماری عروق محیطی را به دلیل پیامدهای میکرو و ماکرو عروقی هایپرگلایسمی افزایش می دهد. یکپارچگی غشای سلولی نیز تحت تأثیر هایپرگلایسمی قرار می‌گیرد و باعث می‌شود بافت‌های محیطی و کبد به انسولین مقاوم شوند و تولید گونه‌های فعال اکسیژن افزایش یابد.
در مقایسه با متفورمین، که درمان استاندارد هایپرگلایسمی در طول دیابت است، اعتقاد بر این است که مکمل اسپیرولینا نه تنها سطح گلوکز در گردش را کاهش می دهد بلکه تأثیر مثبتی بر متابولیسم لیپیدها دارد که با دیابت مرتبط است. اعتقاد بر این است که خواص هیپوگلایسمی و کاهش چربی اسپیرولینا اثر تجمعی در کاهش خطر بیماری قلبی عروقی دارد.
این بررسی، کارآزمایی‌های بالینی و مطالعات مختلف با استفاده از مدل‌های حیوانی دیابت ملیتوس که خواص هیپوگلایسمی اسپیرولینا را بررسی کرده و اثربخشی آن را در کاهش سطح قند خون با متفورمین مقایسه کرده‌اند، مورد بحث قرار داد.
در حالی که مکانیسم تأثیر اسپیرولینا بر سطح قند خون هنوز به طور کامل شناخته نشده است، محققان معتقدند که می تواند بر ترشح انسولین از سلول های β در جزایر لانگرهانس در پانکراس شود یا بطور پایین دستی انتقال گلوکز را از خون به تمام بافت های محیطی تسهیل کند.
هایپرلیپیدمی و اسپیرولینا
اسپیرولینا همچنین با کاهش غلظت کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم و تری گلیسیرید در پلاسما و در عین حال افزایش سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا، خواص کاهش چربی خون را نشان داده است، به طوری که اثرات مفید آن وابسته به دوز نیست و در غلظت های بالا سمی نیست.
مطالعات بر روی مدل های حیوانی و شرکت کنندگان دارای اضافه وزن یا چاق مزایای قابل توجهی از مکمل اسپیرولینا در کاهش سطوح تری گلیسیرید چه به عنوان افزودنی های غذایی یا به عنوان قرص های مغذیگزارش کرده اند.
همچنین مشخص شد که اسپیرولینا به عنوان یک درمان کمکی برای متفورمین در بیماران دیابتی دارای اضافه وزن مفید است.
نتیجه گیری
به طور کلی، این بررسی جامع گزارش داد که مصرف اسپیرولینا، چه به عنوان یک افزودنی به غذاهای معمولی و چه به عنوان یک مکمل غذایی، دارای مزایای بالقوه متعددی از جمله اثرات کاهش قند خون، اثرات آنتی اکسیدانی و کاهش چربی خون است. با این حال، دوز و زمان مصرف مکمل اسپیرولینا برای مزایای بهینه در کاهش خطر بیماری قلبی عروقی باید استاندارد شود.
در نتیجه، بر اساس این داده‌ها، مطالعات دقیق‌تری باید در آینده با هدف پرداختن به این سؤالات حیاتی برنامه‌ریزی شود، و پایه‌هایی را برای ایجاد یک دستورالعمل مشترک در مورد استفاده از اسپیرولینا -چگونگی مصرف و زمان مصرف- ایجاد کند.
منبع: